Wielogłosowość, kategoria obecna w teorii literatury od czasu słynnej rozprawy Michaiła Bachtina o prozie Dostojewskiego odnajduje w hipertekście domenę swojej wtórnej modulacji i swoistego poligonu doświadczalnego.

Bachtin pisał o dialogicznej, wielogłosowej, polifonicznej powieści, która nie jest dziełem jednej całościowej świadomości, ale składa się z pojedynczych wiadomości i głosów. Głęboko wierzący i posiadający stałe poglądy Dostojewski, dzięki wielogłosowości mógł z porywającą sugestywnością prezentować wszelkie ideologie zaprzątające umysły XIX wiecznych inteligentnych Rosjan - kusząco zaprezentowany nihilizm Stawrogina może być tu znakomitym przykładem.

W środowisku hipertekstualnym wielogłosowość wpisana jest w samą budowę utworu: pojedyncze głosy to po prostu pojedyncze fragmenty tekstu, leksje, mogące zawierać elementy innych mediów: ilustracje, fragmenty dźwiękowe, sekwencje wideo.

Zbieżność między dziełem polifonicznym a hipertekstem przebiega także na linii pojedynczej świadomości kontrolującej: głosem powieści hipertekstualnej jest głos pojedynczej leksji, głosem czytelnika, który przechodząc od jednego fragmentu tekstu do drugiego, sam tworzy narrację.

Nie należy jednak zapominać, że oba zjawiska - wielogłosowość i hipertekstualność, przynależą do dwóch rożnych warstw dzieła literackiego: warstwy interpretacyjnej i warstwy operacyjnej, pierwsza znajduje się w samym środku żywiołu formowania się znaczeń, druga jest w głównej mierze mechaniką tekstu, znajdującą się po częsci na zewnątrz niego, a po części sterującą formowaniem się znaczeń.

Ostatnia aktualizacja:

27.07.2022

Cytuj ten wpis jako:

Mariusz Pisarski (never) Wielogłosowość w hipertekście . "Techsty" 27.07.2022 [].

postmodernizm poststrukturalizm tekst cyfrowy teoria hipertekstu

Mapa połączeń


Legenda

Statystyki


art auto budowę central częsci części dialogicznej dziełem fragmenty głosem hipertekst hipertekście img pojedyncze pojedynczej postmodernizm powieści techsty tekstu teoria warstwy wieloglosowosc wielogłosowość znaczeń świadomości