Magda Tyżlik - Carver

Rozpowszechniana sztuka niewidzialnych sieci

Komentarze na temat polityki sieci

tłumaczenie: Marcin Majocha

Możemy się jednak zastanawiać nad tą podwójną naturą funkcji przekazowej love_potion. Z jednej strony możemy ją zrozumieć jako “konsensus” 1 opisany przez Rancière'a jako “rekonfiguracja wizerunku wspólnoty” [2006b], którego rola polega na zmianie funkcji politycznej dzieła w funkcję artystyczną. Innymi słowy, “sprawy polityczne” zmieniają się w “praktyki artystyczne”. Proces ten zachodzi dzięki reorganizacji wspólnej przestrzeni w taki sposób, aby ta nie poddała się “dyskusji, polemicznemu obramowaniu świata kontrowersyjnego w świat dany” [2006b]. Jednakże konsensus nie wytwarza jedynie pustej przestrzeni politycznej, lecz przestrzeń, która potencjalnie może być przewartościowana przez praktyki artystyczne. Dzieło jest przekazywane na dwóch płaszczyznach, jest przestrzenią wytworzoną przez konsensus, gdzie rytuał i tajemnica dokonują estetyzacji codziennych czynności, aby potem przekształcić je w performans. love_potion tworzy doświadczenie, w którym życie staje się życiem, ponieważ go tam nie ma. Tutaj pojawia się zamierzona sprzeczność, “tajemnica współobecności” [Rancière 2006b], która ustala dystans między sztuką a życiem: zmienia ogrodnictwo w rytuał, aby potem wystawić je jako przedstawienie, pokaz dzielenia się ziołami w napoju miłosnym. Dystans jest wzmocniony przez sam związek z pracą, którą wykonuje “taktyczny ogrodnik”, jednocześnie przyczyniając się do organizacji wspólnoty w formie niewidzialnej sieci. Stworzenie tego dystansu między sferami sieci, życia i sztuki jest niezbędne – zobowiązuje uczestników/performerów do realizacji i oceny tego dystansu.

W love_potion wspólnota nie jest kategorycznie ustanowiona, ponieważ do pracy można wkroczyć w dowolnym momencie. Związek z odbiorcami wymaga od nich zaangażowania i zezwolenia, by love_potion weszło do ich życia. W tym momencie zdajemy się być zaproszeni do otwarcia się na “stan kruchości i wrażliwości” w którym ma miejsce “wspólne splatanie więzów i procesów wyłaniających się poprzez hodowanie składników, wytwarzanie napoju i zachęcanie innych” [love_potion b]. Socjalność tutaj ujawnia się poprzez związek człowieka ze wspólnotą gdzie performance jest spleciony z codziennością i jeśli przedstawiony w galerii staje się po prostu reprezentacją tego czym jest w życiu uczestnika. Niewidzialna sieć „taktycznych ogrodnikow” splata procesy i związki, online i offline, czas i przestrzeń.”Ogrodnicy” ustalają sobie związek życia ze sztuką w każdej fazie love_potion, w której biorą udział. love_potion jest jednocześnie źródłem i reprezentacją tego, co tworzy. Reprezentacja przyjmuje tutaj formę zbliżoną do konsensusu, czyli komponuje wspólną przestrzeń, aby ta mogła być uformowana przez działania artystyczne. Starcie rzeczywistego, związanego z codziennością rytuału love_potion z niedoświadczalnym, czyli wystawianiem pracy w galerii, może stać się zarzewiem konfliktu. love_potion ma więc potencjał, aby wyrazić “politykę dzieł sztuki” [Rancière, 2006a: 65].

Sesje organizowane przez Departament of Reading (DoR) prezentują inne podejście do zagadnienia wspólnoty. Projekt ten ma na celu zaprezentować nowe sposoby czytania i rozumienia tekstu, które dodają nowej głębi pozwalając na interwencje zarówno wewnątrz tekstu jak i zmianę całego dzieła. Projekt wykorzystuje stronę internetową wyposażoną w system wiki - narzędzie pozwalające na wspólne edytowanie tekstów, a także program Skype, za pomocą którego przeprowadzane są dyskusje na temat danego tekstu. Sesje Departamentu odbywają się równocześnie w rzeczywistym otoczeniu galerii i wirtualnie, wykorzystując stronę DoR i komunikator internetowy. Sesje nie ograniczają się jedynie do omawiania tekstu dostępnego na stronie internetowej projektu; tekst jest też modyfikowany. Modyfikacje mogą mieć charakter dopisków, zmiany samego tekstu i dodawania elementów graficznych. Ta “ewoluująca praktyka czytania” obrazuje nie tylko proces wspólnej pracy nad tekstem podczas każdej sesji, ale też jak ten proces jest uwidoczniony i klasyfikowany wewnątrz wspólnoty.

Jednak tutaj wspólnota jest ustanowiona w inny sposób, a wynikiem nie jest “niewidzialna sieć taktycznych ogrodników”. Uczestnicy są połączeni wirtualnie. Sesje trwają przez określony czas. Ponadto uczestnicy są podłączeni do danego serwera, na którym znajduje się tekst. Są także “zebrani” w jednym oknie programu Skype, gdzie przeprowadzane są rozmowy i dyskusje. Sieć jest zależna od wspólnego czasu, a przestrzeń wirtualna staje się rzeczywista, dzięki widocznemu udziałowi uczestników. Fizyczna odległość też na swój sposób łączy ze sobą uczestników, często od siebie oddalonych. Wspólnota istnieje dzięki zdefiniowanemu czasowi, fizycznej odległości i wirtualnemu połączeniu jej członków.

Sesja departamentu tworzy i jednocześnie reprezentuje procesy pracy – są one archiwizowane na stronie internetowej. Lecz czy mamy tutaj do czynienia z organizacją poprzez konsensus? Może za wcześnie jeszcze na odpowiedź, gdyż projekt wciąż ewoluuje. Jednakże podczas sesji DoR tajemnica też zdaje się znajdować zastosowanie. “Niejednorodne rzeczywistości” [Rancière 2006b] tekstów pisanych, ich czytanie i rozumienie, dyskusje i technologie pozwalają na “nowe formy interwencji i spotkań” [Department of Reading].

Fizyczna odległość, w przypadku sesji projektu Departament of Reading, i brak łączności między uczestnikami love_potion uwidaczniają pośrednie strefy wspólnoty, tym samym tworząc przestrzeń polityczną. Rancière twierdzi, że: “Polityka działa według wzorca teatralnego, jako związek między sceną a publicznością, jako przekaz wytwarzany przez ciało aktora, jako gry bliskosci i dystansu.” [2006a: 17]

Po przeniesieniu tego twierdzenia na wzorzec sieci związki pojawiają się w przestrzeni między formami organizacji sieci a tym, w jaki sposób te formy są uwidaczniane. Brak fizycznego kontaktu między uczestnikami prawdopodobnie sprawia, że wspólnota jest jeszcze silniejsza – nie reprezentuje sobą przecież socjalności, jak w przypadku sztuki relacyjnej. Sztuka sieciowa może potencjalnie ucieleśniać wspólnotę, w której “rzeczywistości” stają się widoczne. Tym samym sztuka współczesna może wyrazić wartości etyczne poprzez wspólnotę, w której “praktyki artystyczne nie są wyjątkami pośród innych praktyk” [Rancière, 2006a: 45] i gdzie wspólnota nie jest jedynie etosem, ale też “polemiczną dystrybucją modeli istnienia i “zawodami” w przestrzeni możliwości” [Rancière 2006a. s.42].

1 Artykul ten został napisany oryginalnie w języku angielskim, w zwiazku z tym przytoczone tutaj koncepcje Ranciere’a “consensus” i “dissensus” nie uwzgledniaja polskiego tłumaczenia i wzięte są bezpośrednio z angielskiego tekstu. [zob. Bibliografia: Ranciere, J. 2006b]

skomentuj na forum