1.6. Eksternalizacja imaginacji

Według Kluszczyńskiego czytelnik hipertekstu sytuuje się na metapozycji wobec własnych czynności: Odbiorca-użytkownik hipertekstu, który percypuje rezultat swojej interakcji – dzieło, doświadcza zarazem swoich własnych wyborów, jak również – ich kontekstów (software, interfejs, aranżacja przestrzenna, etc.). Gdy w wybranym momencie uznaje swą nawigację za ukończoną, a jej rezultat za finalne dzieło, doświadcza także (mogąc to sobie rówież uświadomić) należącą do istoty sztuki interaktywnej niedokończoność, nieostateczność. [Kluszczyński, 2002, 32] W tym nowym sposobie lektury Michael Böhler dostrzega proces eksternalizacji imaginacji [niem. Externalisierung des Imaginären]. Patrząc estetycznie hiperfikcja jest w mniejszym stopniu albo w ogóle jest nie tyle nową literacką formą tekstu, ile nowym sposobem lektury i nową relacją między tekstem i czytelnikiem. W ten sposób miejsce literackiego ‚teatru‘ przeniesione zostaje z wewnętrznej przestrzeni procesów mentalnych do zewnętrznej przestrzeni interakcji związanych z postrzeganiem zmysłowym i selekcją dotykową. Z cichej lektury kontemplacyjnej powstaje ruchoma performatywna lektura – hiperfikcja: eksternalizacja imaginacji. [Böhler, 2000, tłum.aut.]

Aktywizacja zmysłu dotyku (w przypadku hipertekstu klikanie na linki) otwiera dla Baudrillarda „pole symulacji taktylnej i taktycznej, w którym przekaz (message) stanie sie ‘masażem’ (massage), czułkowym wezwaniem, testem. Wszędzie was testują, obmacują, metoda jest ‘taktyczna’, sfera komunikacji ‘taktylna’ (...)” [Baudrillard, 2001, 68] (...) W symulacji iluzja metalingwistyczna powtarza i kontempluje iluzję oznaczania (patetyczna halucynacja znaku i patetyczna halucynacja rzeczywistości) [Baudrillard, 2001, 75] Eksternalizacja imaginacji możliwa jest jedynie w granicach kompleksowości hipertekstualnych powiązań. Interlektor w dalszym ciągu operuje na poziomie czystej wyobraźni przy czym według Baudrillarda „Chłodne uniwersum cyfrowości pochłania świat metafory i metonimii” [Baudrillard, 2001, 76] Granice wyobraźni kształtują się na nowo w obrębie literatury interfejsu.