Hipertekst jest dzieckiem współczesnej narratologii, która odkryła, zarówno we współczesnej prozie, jak i w sobie samej, tendencję do wariantywności narracji, dechronologizacji, do segmentowania fabuły na autonomiczne jednostki, w prowadzania elementów wymienialnych i otwartych na decyzję odbiorcy. Wpływ na to miały zdobycze strukturalizmu i formalizmu: Vlodimir Prop i Algirdas Julien Greimas są zdecydowanymi patronami cyfrowej narratorologii, bardziej nawet niż Julia Kristeva i Roland Barthes. Dodatkowo, dwudziestowieczna psychologia i inne nauki poznawcze odkryły, że nawet nasze osobiste życie, świat taki, jakim go postrzegamy odbiega od liniowej osi fabuły według klasycznych wytycznych Arystotelesa. Odkryto, że początek i koniec mogą się zamienić miejscami, że granice między nimi zacierają się, że wystarczy dostrzec, iż najpierw jest ból, a potem szpilka, która go spowodowała, by arystotelesowskie koncepcje blakły jako mało przystawalne do współczesnych dyskursów dygitalnych.

Manhole (1989) - wczesna gra braci Miller, twórców Mysta

W systemach parserowych, takich jak gry tekstowe Infocom i w dzisiejsze produkcjach na platformach wspierających z-machine, narracja jest funkcją budowania spójnego świata fikcji oraz pola zdarzeń w tym świecie. Jeśli posłużyć się dychotomią Davida Hermana "worlding the story / string the world", wskazująca na dwa główne rodzaje narracji, to systemy IF i im podobne, sytuują się zdecydowanie po stronie "worlding the story". W narracjach generatywnych z kolei chodzi o zręczne pomnażanie wariantów opowieści. Przykłady takie jak Przez park Nicka Montforta czy Sonet niezachodzący Leszka Onaka to matryce do generowania fabularnych, semantycznych wariantów pokrewnych sobie inwariantów (Montfort był uczniem Gerarda Prince'a). Z kolei w narracjach hipertekstowych, dziś reprezentowanych przez „impresjonistyczny” repertuar programu Twine, część fikcji sieciowych oraz spadkobierców Storyspace, na plan pierwszy wysuwają się opowieści skojarzeniowe, swobodne asocjacje oraz eksploracja jako struktura fabuły.

Cybertekst i dyskurs ergodyczny – kategorie zaproponowana przez Espena Aarsetha – mogą służyć pomocą w transmedialnym i transgatunkowym ujęciu narracji literackie i narracji w grach. Tekst jest tu traktowany pole zdarzeń, baza skryptów narracyjnych, czasami otwartych na zapis ze strony czytelnika. Pole zdarzeń jest też polem występowania aporii i epifanii. Aporia, czyli stan jałowości lektury, zapętlenia się narracyjnych składników, stan bez wyjścia oraz epifania – chwila znalezionego rozwiązania, olśnienia, które pozwala nam na kontynuowanie gry lub lektury, to prenarracyjne figury doświadczenia, z których powstają narracje drugiego rzędu.