Hiperprzestrzeń to – we wczesnej teorii hipertekstu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych – przestrzeń hipertekstu i hipermediów. W kulturze popularnej kojarzy się jednak głównie z podróżami w czasie bądź szybkim pokonywaniem przestrzeni kosmicznej. W swoim węższym, hipertekstowym ujęciu, termin hiperprzestrzeń określa alternatywną przestrzeń tekstu, służąca do superszybkiego poruszania się w obrębie połączonych ze sobą segmentów tekstu. Jako taki termin może być wciąż przydatny na gruncie cyfrowej poetyki oraz historii hipertekstu w wydaniu nelsonowskim, gdzie modelem i prototypem hipertekstu jest Xanadu. Wraz z pojawieniem się Internetu i rozpowszechnieniem wątków cyberpunkowych w kulturze popularnej termin "hiperprzestrzeń" ustąpił miejsca "cyberprzestrzeni". Dziś rezonuje być może najpełniej przy opisach systemów i doświadczeń związanych z rozwojem technologii wirtualnej rzeczywistości (VR).
Na gruncie refleksji nad hipertekstem, hiperprzestrzeń stanowić może pomost łączący podróże w czasie bądź w kosmosie z podróżami po przestrzeni tekstu. Pasującą kategorią może być nelsonowska koncepcja linku jako "trampoliny w ciemność", promowana przez autora Victory Garden Stuarta Moulthropa. Uaktywniając link czytelnik nigdy nie wie, co znajdzie się po drugiej jego stronie. Efekt niespodzianki, dezorientacji, spełnienia bądź niespełnienia oczekiwań związanych z przybyciem na nowe miejsce w przestrzeń tekstu jest głównym motorem tworzenia dodatkowych znaczeń w hipertekście.
Ostatecznie jednak, hiperprzestrzeń to termin już raczej nie używany w polu badań nad literaturą elektroniczną i przekazami digitalnymi.
Ostatnia aktualizacja:
27.04.2025
Cytuj ten wpis jako:
Mariusz Pisarski (2010) Hiperprzestrzeń. "Techsty" 27.04.2025 [https://techsty.art.pl/hipertekst/definicje/hiperprzestrzen.htm].
Xanadu definicje hipertekst