Hiperprzestrzeń to – we wczesnej teorii hipertekstu lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych – przestrzeń hipertekstu i hipermediów. W kulturze popularnej kojarzy się jednak głównie z podróżami w czasie bądź szybkim pokonywaniem przestrzeni kosmicznej. W swoim węższym, hipertekstowym ujęciu, termin hiperprzestrzeń określa alternatywną przestrzeń tekstu, służąca do superszybkiego poruszania się w obrębie połączonych ze sobą segmentów tekstu. Jako taki termin może być wciąż przydatny na gruncie cyfrowej poetyki oraz historii hipertekstu w wydaniu nelsonowskim, gdzie modelem i prototypem hipertekstu jest Xanadu. Wraz z pojawieniem się Internetu i rozpowszechnieniem wątków cyberpunkowych w kulturze popularnej termin "hiperprzestrzeń" ustąpił miejsca "cyberprzestrzeni". Dziś rezonuje być może najpełniej przy opisach systemów i doświadczeń związanych z rozwojem technologii wirtualnej rzeczywistości (VR).

Na gruncie refleksji nad hipertekstem, hiperprzestrzeń stanowić może pomost łączący podróże w czasie bądź w kosmosie z podróżami po przestrzeni tekstu. Pasującą kategorią może być nelsonowska koncepcja linku jako "trampoliny w ciemność", promowana przez autora Victory Garden Stuarta Moulthropa. Uaktywniając link czytelnik nigdy nie wie, co znajdzie się po drugiej jego stronie. Efekt niespodzianki, dezorientacji, spełnienia bądź niespełnienia oczekiwań związanych z przybyciem na nowe miejsce w przestrzeń tekstu jest głównym motorem tworzenia dodatkowych znaczeń w hipertekście.

Ostatecznie jednak, hiperprzestrzeń to termin już raczej nie używany w polu badań nad literaturą elektroniczną i przekazami digitalnymi.

Ostatnia aktualizacja:

27.04.2025

Cytuj ten wpis jako:

Mariusz Pisarski (2010) Hiperprzestrzeń. "Techsty" 27.04.2025 [https://techsty.art.pl/hipertekst/definicje/hiperprzestrzen.htm].

Xanadu definicje hipertekst

Mapa połączeń


Legenda

Statystyki


art być cyberprzestrzen czasie definicje hiperprzestrzen hiperprzestrzeń hipertekst hipertekstu historia img kulturze nelson outgoing podróżami popularnej przestrzeni przestrzeń source target techsty tekstu termin www xanadu